Dziś kilka, może więcej niż kilka słów o miejscach, które są mi szczególnie bliskie, bo stąd pochodzę. Wbrew pozorom te dwie beskidzkie miejscowości to nie koniec świata, ale świetne przystanie, w których uwielbiam odpoczywać od wielkomiejskiego hałasu i pędu.

Skomielna Czarna i Bogdanówka leżą na terenach, które niegdyś były puszczą. To wsie leżące w Małopolsce, w południowej części powiatu myślenickiego, należące do Gminy Tokarnia. Położone są w środkowej części Beskidu Średniego, zwanego też Beskidem Makowskim, na wysokości 470- 830 m n.p.m., na południowy wschód od Koskowej Góry, w rozwidlającej się dolinie potoku Bogdanówka. Szczyty otaczające wsie to od strony północnej Kokorzyk (644 m n.p.m.) i Kozikówki (706 m. n.p.m.), od strony południowej szczyt Stołowej Góry (841 m. n.p.m) i Łysej Góry ( 717 m. n.p.m.). Najwyższym szczytem jest Koskowa Góra (866 m.n.p.m.). Zabudowa obu wsi jest gęsta, ustawiona wzdłuż potoków, tworząc typ łańcuchowego osadnictwa.

Beskid Średni, w obrębie którego leżą wsie zbudowany jest ze skał fliszowych, który powstał w okruchów skał składanych przez miliony lat na dnie morza. W późniejszym czasie obszar został sfałdowany i wydźwignięty do góry, stopniowo przesuwając się. W wyniku tych działań utworzyła się płaszczowina magurska. Wszystkie procesy rzeźbotwórcze sprawiły, że obie wsie charakteryzują się typową beskidzka rzeźbą terenu, posiadając cechy krajobrazu gór średnich.

Bogdanówka i Skomielna Czarna są położone w dwóch piętrach klimatycznych Karpat, a mianowicie umiarkowanie ciepłego i umiarkowanie chłodnego. Na obszarach powyżej 700 m. n.p.m. występuje klimat umiarkowanie chłodny z średnią roczną temperaturą 4-6 °C. Cechami klimatu tego regionu są spadki temperatury wraz ze wzrostem wysokości, średnio o 0,5 °C na każde 100 metrów.

Obszar ten leży w obrębie Beskidu Średniego. Graniczą tu ze sobą dwa regiony geobotaniczne: region pogórza fliszowego, charakteryzujący się lasami mieszanymi, sięgający do wysokości 550 m. n.p.m. oraz region piętra regla dolnego, którego cechą charakterystyczną jest występowanie buczyny karpackiej, lasów jodłowych i jodłowo-świerkowych, a także w warstwie krzewów bez koralowy i czarny, leszczyna, iwa, jarzebina, tarnina, malina, jeżyna, ostrężyna i kalina.

Bogdanówka i Skomielna Czarna to wsie położone w Gminie Tokarnia, której obszar to 6863,9 ha. Bogdanówka jako jedna z najmniejszych wsi gminy zajmuje obszar o powierzchni 860,9 ha. Skomielna Czarna jest wsią, której powierzchnia liczy 1317,9 ha. Krajobraz obu wsi charakteryzuje się trzema piętrami gospodarczymi: dno dolin, będące terenem zabudowań, polami uprawnymi i najwyżej położone- lasy.

Nazwa Skomielna Czarna wywodzi się od czasownika skomlić, od dźwięku wydawanego przez wodę. Źródeł nazwy Skomielna doszukuje się też w słowie honielnik (nazwa człowieka trudniącego się wyrobem węgla drzewnego, a miejsce jego wyrobu nosiło nazwę honielnia). Przymiotnik czarna nie jest dany tylko po to, by odróżnić Skomielna Czarną od leżącej nieopodal Skomielnej Białej, ale również jako wspomnienie po prastarej, cienistej puszczy, która, pokrywała te tereny. Legenda głosi, że nazwa pochodzi od odgłosu skomlących w tej ciemnej puszczy wilków.
Nazwa wsi Bogdanówka pochodzi od imienia Bogdan. Prawdopodobnie był to pierwszy zasadźca, od którego początek wzięła osada. Mimo, że Bogdanówka sąsiaduje ze Skomielna Czarną, tworząc jedną parafię, kiedyś należała do dóbr Starostwa Lanckorońskiego.

 

Głównym zabytkiem parafii pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Skomielnej Czarnej i Bogdanówce jest drewniana kaplica z XVIII wieku. Kaplica dworska w Skomielnej Czarnej pw. Nawiedzenia NP Marii stoi na zboczu wzgórza Kokorzyk. Pod koniec XVIII wieku władająca wsią rodzina Łodzińskich ufundowała tę małą drewnianą kaplicę. W drugiej połowie XIX wieku została ona rozbudowana. Wtedy to wydłużona została nawa, oraz dobudowano wieżę. Od 1927 roku pełniła funkcję kościoła filialnego.

Cechą charakterystyczną obu jeszcze kilkadziesiąt lat temu były drewniane zabudowania, które obecnie zastępowane są nowymi- murowanymi. Drewniany dom z dwiema izbami to dziś rzadkość. Wsie obfitują w przydrożne kapliczki. Ważnymi zabytkami są: kaplica na roli Wilkowej w Skomielnej Czarnej oraz kaplica na roli Łazy w Bogdanówce, które koniecznie powinniście zobaczyć wybierając się w te strony…

Mam nadzieję, że tych kilka informacji (bo jest ich znacznie więcej, dlatego obiecuję napisać jeszcze więcej) Was nie zanudziło, a raczej zaciekawiło  Jestem ciekawa, czy któraś z tych informacji była dla Was zaskoczeniem?

Dajcie znać w komentarzu!

 

• 

•